Chùm thơ về mảnh đất Kim Na, Hà Ngọc yêu thương

Nhà thơ Dương Tam Kha là một người con của vùng quê Hà Ngọc – Hà Trung – Thanh Hóa. Trong thơ ông, quê hương không chỉ là nơi chôn nhau cắt rốn, mà còn là nơi chất chứa bao ký ức, nỗi nhớ và tình yêu sâu nặng. Qua các bài thơ như “Nhớ Quê”, “Hà Ngọc quê hương”, “Lời ru” và “Cầu Đò Lèn”, người đọc cảm nhận được một tình yêu quê hương tha thiết, thủy chung và đầy tự hào.

Trong bài thơ “Nhớ Quê”, nhà thơ gợi mở nỗi nhớ quê bằng hình ảnh gió lùa qua kẽ liếp, bầy ve ngân nga và cánh cò chiều muộn. Những chi tiết tưởng như rất bình thường ấy lại gợi lên một miền ký ức tuổi thơ mộc mạc, da diết. Câu thơ “Con còn nhớ lời ru đêm mẹ hiền / Cháy lòng con bấy nỗi niềm” thể hiện rõ tình cảm sâu nặng với quê hương, nơi cất giữ cả hồn vía của một đời người. Với Dương Tam Kha, nhớ quê không chỉ là nhớ cảnh vật, mà còn là nhớ tiếng ru, nhớ bữa cơm nghèo, nhớ dáng cha dáng mẹ ngày xưa. Nỗi nhớ ấy là khởi nguồn cho một tình yêu không thể gọi tên, không thể phai nhòa.

Bài thơ “Hà Ngọc quê hương” mở ra một bức tranh quê trù phú, yên bình, với phù sa, vườn ngô, hoa cải, tiếng sáo diều, bếp lửa, con sông Lèn trắng trăng. Không chỉ đơn thuần mô tả cảnh sắc, bài thơ còn đưa người đọc về với lịch sử hào hùng qua những địa danh thiêng liêng như Chùa Trần, Đền Bà Triệu, Thành nhà Hồ... Tình yêu quê hương trong bài thơ này không chỉ là tình cảm cá nhân mà còn là niềm tự hào dân tộc. Nhà thơ không ngần ngại bày tỏ lòng thành kính với những thế hệ cha ông, những người đã dựng xây nên vùng đất này bằng máu, mồ hôi và ý chí kiên cường.

Trong bài thơ “Lời ru”, Dương Tam Kha tái hiện hình ảnh quê hương trong chiến tranh khốc liệt với “hố bom”, “đạn cày xé đất”, “ngói gạch tan hoang”. Nhưng trong hoàn cảnh ấy, những chàng trai cô gái quê hương vẫn “không chờ thêm tuổi”, “vào bộ đội, thanh niên xung phong vui như trẩy hội”. Tình yêu quê hương ở đây được thể hiện bằng tinh thần chiến đấu, hy sinh, dấn thân vì Tổ quốc. Hình ảnh mẹ già với “tấm ảnh, lá thư... góc bàn thờ mẹ cất” là biểu tượng cho nỗi đau của hậu phương, nhưng cũng là hình ảnh đẹp về sự thủy chung, son sắt của những người mẹ Việt Nam.

“Cầu Đò Lèn” là một bài thơ giàu tính biểu tượng. Cây cầu quê hương – nơi “oằn mình qua bom đạn”, “chi chít vết thương” – được ví như một chiến sĩ vô danh. Dưới ánh sáng của “ánh lửa hàn”, cây cầu vẫn “rung lên sừng sững nối đôi bờ”. Đó không chỉ là một công trình kiến trúc mà còn là linh hồn, là chứng nhân lịch sử của vùng đất anh hùng. Qua đó, nhà thơ thể hiện niềm tự hào về quê hương bất khuất, vững chãi và giàu sức sống.

Về mặt nghệ thuật, thơ Dương Tam Kha mộc mạc, gần gũi, giàu chất dân gian. Ông sử dụng nhiều hình ảnh quen thuộc như con sáo, bờ tre, cánh cò, hàng chuối non, tiếng sáo diều... để khơi gợi tình cảm thân thuộc, gắn bó. Đặc biệt, sự kết hợp giữa yếu tố trữ tình và chất sử thi trong thơ ông đã làm nổi bật một tình yêu quê hương sâu đậm, vừa cụ thể vừa có chiều sâu văn hóa, lịch sử.

Thơ Dương Tam Kha là bản hòa ca chan chứa tình yêu quê hương. Dù viết về nỗi nhớ, về chiến tranh hay những di tích lịch sử, ông luôn đặt quê hương vào trung tâm của trái tim và hồn thơ. Những vần thơ của ông không chỉ để nhớ về, mà còn để giữ gìn, nâng niu và truyền lại cho thế hệ mai sau tình yêu bền bỉ với đất mẹ thân yêu.